Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις κατά την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ (2017-2021) χαρακτηρίστηκαν από στενή και εποικοδομητική συνεργασία, ιδιαίτερα σε θέματα άμυνας και ασφάλειας. Η Ελλάδα ενίσχυσε τη στρατηγική της θέση μέσω της αναβάθμισης των αμυντικών της δεσμών με τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης βάσεων όπως η Σούδα και η Αλεξανδρούπολη.
Με την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2024, η ελληνική κυβέρνηση εκφράζει την πρόθεσή της να συνεχίσει και να εμβαθύνει αυτή τη συνεργασία. Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, δήλωσε ότι οι σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ έχουν «βαθύ στρατηγικό χαρακτήρα» και ότι η προηγούμενη συνεργασία ήταν στενή και εποικοδομητική, προσθέτοντας: «Έχουμε, συνεπώς, κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι κάτι ανάλογο θα συμβεί και τώρα».
Ωστόσο, η νέα αμερικανική διοίκηση έχει υιοθετήσει διαφορετική στάση σε διεθνή ζητήματα, όπως η σύγκρουση στην Ουκρανία, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες στην Ευρώπη. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, τόνισε την ανάγκη η Ευρώπη να «ξυπνήσει» και να αναπτύξει τη δική της αμυντική πολιτική, μειώνοντας την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ.
Συνολικά, η Ελλάδα επιδιώκει να διατηρήσει και να ενισχύσει τις στρατηγικές της σχέσεις με τις ΗΠΑ υπό τη νέα διοίκηση, ενώ παράλληλα αναγνωρίζει την ανάγκη για μια πιο αυτόνομη ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική.
Μετά το κλείσιμο της Αμερικάνικης βάσης στην Αλεξανδρούπολη η Ρωσία αφαίρεσε από την λίστα των εχθρικά κείμενων προς την Ρωσία χωρών την Ελλάδα και το ενδιαφέρον από Ρώσους ολιγάρχες για επενδύσεις στην Ελλάδα είναι πια γεγονός.
Η Αμερικάνοι επίσης θα ήθελαν να έχουν εμπορικές συναλλαγές με την Ελλάδα.
Η Κυβένηση Μητσοτάκη αλλά και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός μετά την επανεκλογή Τράμπ έχουν αλλάξει την στάση τους σε σχέση με τις παγκόσμιες γεωπολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις και φαίνεται πως ευθυγραμίζονται πλήρως με τις πολιτικές και τις αρχές της Κυβέρνησης των ΗΠΑ.
Η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι υπάρχουν «μόνο δύο φύλα» έχει πυροδοτήσει έντονες αντιδράσεις, ειδικά από οργανώσεις που προασπίζονται τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Η Orlando LGBT+ κατηγορεί τον πρωθυπουργό για εργαλειοποίηση των ευάλωτων ομάδων και επισημαίνει ότι τέτοιες δηλώσεις ενισχύουν τις ακροδεξιές και αντιδραστικές φωνές.
Η οργάνωση τονίζει ότι η στάση του πρωθυπουργού δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς στο παρελθόν έχει προχωρήσει σε μέτρα υπέρ της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, τα οποία όμως χαρακτηρίζονται επιφανειακά και ανεφάρμοστα. Αναφέρεται, μάλιστα, στην πρόσφατη νομοθέτηση του γάμου για τα ομόφυλα ζευγάρια, που δεν συνοδεύτηκε από την αυτόματη αναγνώριση του δεύτερου γονέα για παιδιά που γεννιούνται εντός γάμου.
Η Orlando LGBT+ συνδέει την τοποθέτηση του πρωθυπουργού με μια ευρύτερη συντηρητική στροφή που αφορά όχι μόνο τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, αλλά και τα δικαιώματα προσφύγων, μεταναστών και τη γενοκτονία στη Γάζα. Η οργάνωση καλεί σε συλλογικό και μακροχρόνιο αγώνα για τη δημοκρατία, την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Το θέμα έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις και από κόμματα της αντιπολίτευσης, ενώ αναμένονται περαιτέρω εξελίξεις.
Στο Ρωσοουκρανικό ζήτημα η Ελληνική Κυβέρνηση έχει αλλάξει δραματικά την στάση της και έχει αναθεωρήσει, τουλάχιστον σε επίπεδο δηλώσεων ριζικά την στάση της.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, σχετικά με την Ουκρανία ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις θέσεις που έχει υιοθετήσει η Αμερική. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα έχει εκφράσει αταλάντευτη υποστήριξη στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, τονίζοντας την ανάγκη τήρησης του διεθνούς δικαίου. Αυτό αντικατοπτρίζει τη θέση των ΗΠΑ, οι οποίες υποστηρίζουν ενεργά την Ουκρανία στην αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας. πλην όμως των εδαφών στην Κριμαία και την μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Η συνεκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας από Ρώσους και Αμερικανούς αλλάζει εντελώς τα δεδομένα και αφήνουν την Ευρώπη εκτός συμφωνίας ενώ παράλληλα ο Τράμπ πετάει το μπαλάκι στους Ευρωπαίους για μεγαλύτερη στίρηξη του ΝΑΤΟ.
Επιπλέον, η Ελλάδα έχει αναδείξει τη σημασία ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας, ειδικά μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στην περιοχή. Αυτό συμπίπτει με τις αμερικανικές θέσεις που προωθούν την ενίσχυση της συλλογικής άμυνας μέσω του ΝΑΤΟ.
Στις κοινές δηλώσεις του με τον Ουκρανό Πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο κ. Μητσοτάκης επισήμανε ότι «τον 21ο αιώνα κανείς πόλεμος δεν μπορεί να ματώνει την καρδιά της Ευρώπης». Αυτή η δήλωση αντανακλά την κοινή ανησυχία για την ασφάλεια στην Ευρώπη, η οποία αποτελεί προτεραιότητα τόσο για την Ελλάδα όσο και για τις ΗΠΑ.
Επιπλέον, η Ελλάδα έχει καταθέσει προτάσεις για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας στις Βρυξέλλες, υπογραμμίζοντας τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και του ΝΑΤΟ. Αυτό συμπίπτει με τις αμερικανικές θέσεις που προωθούν την ενίσχυση της συλλογικής άμυνας μέσω του ΝΑΤΟ.
Συνολικά, η Ελλάδα και οι ΗΠΑ μοιράζονται κοινές θέσεις σχετικά με την υποστήριξη της Ουκρανίας, την τήρηση του διεθνούς δικαίου και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, επιβεβαιώνοντας τη στενή συνεργασία τους σε αυτά τα ζητήματα.
Σύμφωνα με πρόσφατες πληροφορίες, η κυβέρνηση εξετάζει τον ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου, με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της συνεργασίας με διεθνείς εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Ανάμεσα στα πρόσωπα που φέρονται να έχουν κεντρικό ρόλο σε αυτό το σχέδιο είναι ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, και ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Γιάννης Φλώρος.
Ο Νίκος Δένδιας, με την εμπειρία του στην εξωτερική πολιτική, θεωρείται κρίσιμος για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων και την ενίσχυση των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Ο Γιάννης Φλώρος, ως επικεφαλής της ΕΛ.ΑΣ., έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες στον τομέα της ασφάλειας, το οποίο αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση.
Η ακριβής σύνθεση του νέου κυβερνητικού σχήματος δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί, καθώς ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξετάζει διάφορες εισηγήσεις και σενάρια. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο ανασχηματισμός μπορεί να είναι πιο δομικός και ευρύς από προηγούμενους, με στόχο την καλύτερη ανταπόκριση στις προκλήσεις της τρέχουσας πολιτικής συγκυρίας.
Επιπλέον, αναφέρεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξετάζει δύο βασικά σενάρια για τον ανασχηματισμό: το πρώτο, να προχωρήσει άμεσα, ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω αβεβαιότητα, και το δεύτερο, να συνδυαστεί με την εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Τασούλα,.
Τέλος, αναφέρεται ότι ο πρωθυπουργός έχει αναγνωρίσει την ανάγκη για διορθωτικές κινήσεις στο κυβερνητικό σχήμα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά ζητήματα που επηρεάζουν την καθημερινότητα των πολιτών. Ωστόσο, η τελική απόφαση για τον χρόνο και τον τρόπο του ανασχηματισμού παραμένει υπό συζήτηση.
Παρά τις συζητήσεις περί πρόωρων εκλογών, η κυβέρνηση διατηρεί τη θέση ότι δεν υπάρχουν σχέδια για τέτοιες εκλογές. Η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, δήλωσε πρόσφατα ότι δεν υπάρχει καμία σκέψη για πρόωρες εκλογές.
Επιπλέον, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επανειλημμένα τονίσει την πρόθεση της κυβέρνησης να ολοκληρώσει την τετραετία, επισημαίνοντας ότι η αξιολόγηση του έργου της θα γίνει στο τέλος αυτής. eretikos.gr
Σύμφωνα με το άρθρο 41 του Συντάγματος, η διάλυση της Βουλής και η προκήρυξη πρόωρων εκλογών μπορούν να γίνουν με πρόταση της κυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας.
Ωστόσο, η τρέχουσα κυβέρνηση δεν έχει εκφράσει την πρόθεση να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές.
Συνολικά, αν και το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών δεν μπορεί να αποκλειστεί πλήρως, η επίσημη θέση της κυβέρνησης είναι ότι δεν υπάρχουν σχέδια για τέτοιες εκλογές, και η προσήλωση είναι στην ολοκλήρωση της τετραετίας.
Η απόφαση του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να μην προσκαλέσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην ορκωμοσία του το 2025 έχει προκαλέσει διάφορες αντιδράσεις. Από τη μία πλευρά, μπορεί να θεωρηθεί ως πολιτική επιλογή που συνδέεται με τη συνολική στρατηγική του Τραμπ και τις προτεραιότητες της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην περιοχή. Από την άλλη, η Ελλάδα διατηρεί στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ, και η παράλειψη της πρόσκλησης σε μια τόσο σημαντική εκδήλωση προκαλεί απορία, καθώς οι δύο χώρες συνεργάζονται σε πολλούς τομείς, από την ασφάλεια έως τις οικονομικές σχέσεις.
Ορισμένοι μπορεί να δουν αυτή την ενέργεια ως ένα μήνυμα για τις πολιτικές προτιμήσεις του Τραμπ και τις προσωπικές σχέσεις του με τους ηγέτες άλλων χωρών, ενώ άλλοι μπορεί να την εκλάβουν ως απόδειξη του ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών δεν εξαρτώνται μόνο από τις διπλωματικές τελετές, αλλά και από πιο πρακτικά συμφέροντα.
Σε κάθε περίπτωση, είναι πιθανό ότι η παράλειψη αυτή δεν θα επηρεάσει τη συνολική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ, πιθανώς όμως χωρίς τον Κυριάκο Μητσοτάκη επικεφαλής καθώς τα συμφέροντα είναι ισχυρά και διευρύνονται με την πάροδο του χρόνου.