Το Πορτρέτο των Μηνών
Η λέξη "Σεπτέμβριος" προέρχεται από το λατινικό "September", το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από το αριθμητικό "septem" που σημαίνει "επτά". Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο Σεπτέμβριος ήταν αρχικά ο έβδομος μήνας του αρχαίου ρωμαϊκού δεκάμηνου ημερολογίου. Όταν οι Ρωμαίοι πρόσθεσαν δύο ακόμη μήνες, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, ο Σεπτέμβριος μετακινήθηκε στη σημερινή του θέση ως ο ένατος μήνας του έτους.
Η ιστορία αυτή μας θυμίζει πώς οι ονομασίες των μηνών διατηρούν στοιχεία από τα παλαιότερα ημερολόγια, ακόμη και όταν οι ίδιοι οι μήνες έχουν αλλάξει θέση ή διάρκεια με το πέρασμα των αιώνων. Σήμερα, ο Σεπτέμβριος είναι γνωστός για τη μετάβαση από το καλοκαίρι στο φθινόπωρο στο βόρειο ημισφαίριο και από το χειμώνα στην άνοιξη στο νότιο ημισφαίριο, έχοντας διατηρήσει αυτή την ενδιαφέρουσα γλωσσική και ιστορική παράδοση.
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμοςκ
Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, που διήρκεσε από την 1η Σεπτεμβρίου 1939 έως τις 2 Σεπτεμβρίου 1945, είναι η πιο φοβερή πολεμική σύγκρουση που γνώρισε η ανθρωπότητα. Ξεκίνησε με τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία και εξελίχθηκε σε παγκόσμιο πόλεμο με τη συμμετοχή πολλών κρατών σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική. Οι βασικές αιτίες του πολέμου περιλαμβάνουν την απογοήτευση της Γερμανίας από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και τις επεκτατικές φιλοδοξίες των χωρών του Άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία).
Ο πόλεμος κατέληξε σε τεράστια ανθρώπινα και υλικοτεχνικά κόστη, με πάνω από 60 εκατομμύρια νεκρούς και ανυπολόγιστες καταστροφές. Μεταξύ των τρομακτικότερων γεγονότων ήταν το Ολοκαύτωμα και η χρήση ατομικών όπλων από τις ΗΠΑ κατά της Ιαπωνίας.
Ο πόλεμος τερματίστηκε με τη συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας μετά τις ατομικές επιθέσεις στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, με την επίσημη παράδοση της να γίνεται στις 2 Σεπτεμβρίου 1945. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος άφησε βαθιά σημάδια στην ιστορία, καθορίζοντας τις διεθνείς σχέσεις και την παγκόσμια τάξη για τις επόμενες δεκαετίες.
Ανί Ερνό
Η Ανί Ερνό (Annie Ernaux) είναι μια σημαντική Γαλλίδα λογοτέχνις και καθηγήτρια, η οποία γεννήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 1940 στο Λιλεμπόν της Νορμανδίας. Το έργο της επικεντρώνεται σε αυτοβιογραφικά αφηγήματα, εξερευνώντας θέματα όπως η παιδική ηλικία, οι σχέσεις με τους γονείς και οι ερωτικοί σύντροφοι. Με την ισχυρή κοινωνική συνείδηση που διακρίνει τη γραφή της, θίγει ζητήματα κοινωνικής ανισότητας και ανδρικής κυριαρχίας. Το 2022 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για την οξύνοια με την οποία αποκαλύπτει τις κοινωνικές και προσωπικές πτυχές της μνήμης.
Ο διάκονος Αμμούν και οι 40 παρθένες και ασκήτριες
Ο Άγιος Αμμούν ήταν διάκονος στην Αδριανούπολη της Θράκης και δάσκαλος των 40 παρθένων και ασκητριών. Στις αρχές του 4ου αιώνα, συνελήφθη μαζί με τις μαθήτριές του από τον ειδωλολάτρη άρχοντα Βαύδο, επειδή αρνήθηκαν να απαρνηθούν την πίστη τους. Παρά τα βασανιστήρια, δεν λύγισαν, και παραπέμφθηκαν στον ηγεμόνα Λικίνιο, ο οποίος τους καταδίκασε σε θάνατο. Ο Αμμούν και οι μαθήτριές του υπέστησαν διάφορα είδη μαρτυρικού θανάτου. Η μνήμη τους τιμάται από την Εκκλησία την 1η Σεπτεμβρίου, σηματοδοτώντας την αρχή του εκκλησιαστικού έτους.
Αρχή της Ινδικτιώνος
Η αρχή του εκκλησιαστικού έτους, που ξεκινά την 1η Σεπτεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 31 Αυγούστου, έχει τις ρίζες της στην αρχαία ρωμαϊκή παράδοση. Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, την 1η Σεπτεμβρίου καθοριζόταν ο ετήσιος φόρος (indictio) που έπρεπε να καταβάλουν οι πολίτες. Αυτή η ημέρα θεωρείτο η αρχή του νέου έτους στο Βυζάντιο, όπου γιορταζόταν ως Πρωτοχρονιά και ταυτόχρονα σηματοδοτούσε την έναρξη του νέου εκκλησιαστικού έτους, γνωστού ως «Αρχή Ινδίκτου».
Η Εκκλησία τιμά την ημέρα αυτή για τρεις κύριους λόγους:
Ως την αρχή του νέου χρόνου.
Για την ευλογία του νέου χρόνου από τον Θεό.
Σε ανάμνηση της στιγμής κατά την οποία ο Χριστός διάβασε το κεφάλαιο ξα' του προφήτη Ησαΐα στη συναγωγή των Ιουδαίων, ανακοινώνοντας έτσι την αποστολή Του.
Η αρχή του εκκλησιαστικού έτους, που ξεκινά την 1η Σεπτεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 31 Αυγούστου, έχει τις ρίζες της στην αρχαία ρωμαϊκή παράδοση. Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, την 1η Σεπτεμβρίου καθοριζόταν ο ετήσιος φόρος (indictio) που έπρεπε να καταβάλουν οι πολίτες. Αυτή η ημέρα θεωρείτο η αρχή του νέου έτους στο Βυζάντιο, όπου γιορταζόταν ως Πρωτοχρονιά και ταυτόχρονα σηματοδοτούσε την έναρξη του νέου εκκλησιαστικού έτους, γνωστού ως «Αρχή Ινδίκτου».
Η Εκκλησία τιμά την ημέρα αυτή για τρεις κύριους λόγους:
Ως την αρχή του νέου χρόνου.
Για την ευλογία του νέου χρόνου από τον Θεό.
Σε ανάμνηση της στιγμής κατά την οποία ο Χριστός διάβασε το κεφάλαιο ξα' του προφήτη Ησαΐα στη συναγωγή των Ιουδαίων, ανακοινώνοντας έτσι την αποστολή Του.
Θωρηκτό Αβέρωφ
Το θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ» είναι ένα από τα πιο θρυλικά πλοία του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, με μοναδική ιστορία που συνδέεται στενά με την πορεία του ελληνικού έθνους. Ναυπηγήθηκε στο Λιβόρνο της Ιταλίας και αρχικά προοριζόταν για το ιταλικό ναυτικό, αλλά αγοράστηκε από την ελληνική κυβέρνηση το 1909, με την παρέμβαση του τότε υπουργού Ναυτικών Ιωάννη Δαμιανού. Το πλοίο χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από το κληροδότημα του Γεώργιου Αβέρωφ, από τον οποίο πήρε και το όνομά του.
Το θωρηκτό «Αβέρωφ» έπαιξε καθοριστικό ρόλο στους Βαλκανικούς Πολέμους, όπου υπό τη διοίκηση του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη ηγήθηκε στις ναυμαχίες της Έλλης και της Λήμνου, εξασφαλίζοντας την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο. Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, το πλοίο αγκυροβόλησε στην Κωνσταντινούπολη, ενώ μετά την κατάρρευση του Μικρασιατικού μετώπου βοήθησε στη διάσωση των ελληνικών στρατευμάτων και πληθυσμών.
Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά την ηλικία του, το «Αβέρωφ» παρέμεινε ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου, συμμετέχοντας σε αποστολές στον Ινδικό Ωκεανό. Μετά την απελευθέρωση, το πλοίο συνέβαλε στην επιστροφή της ελληνικής κυβέρνησης και στη μεταφορά του μηνύματος της προσάρτησης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα.
Το 1952 παροπλίστηκε και σήμερα λειτουργεί ως Πολεμικό Μουσείο στο Φάληρο, παραμένοντας σύμβολο της ελληνικής ναυτικής ισχύος και της ιστορικής μνήμης του έθνους.
Οι Πόλεμοι του Βακαλάου
Η σύγκρουση που περιγράφεις είναι γνωστή ως οι «Πόλεμοι του Βακαλάου», μια σειρά από έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Ισλανδίας σχετικά με τα αλιευτικά δικαιώματα στον Βόρειο Ατλαντικό. Η διαμάχη ξεκίνησε το 1893 και διήρκεσε μέχρι το 1976, με την Ισλανδία να επιβάλλει σταδιακά αυστηρότερα αλιευτικά όρια, από 13 ναυτικά μίλια αρχικά, στα 50 μίλια το 1972 και τελικά στα 200 μίλια το 1975.
Οι αντιπαραθέσεις έφτασαν συχνά στα όρια στρατιωτικής σύγκρουσης, με την Ισλανδία να χρησιμοποιεί τον λεγόμενο «κόφτη διχτυών» και να διεμβολίζει βρετανικά πλοία. Παρά την υπεροχή της Μεγάλης Βρετανίας σε στρατιωτική δύναμη, η Ισλανδία κατάφερε να επικρατήσει, χρησιμοποιώντας διπλωματικές απειλές, όπως η αποχώρησή της από το ΝΑΤΟ και το κλείσιμο της βάσης στο Κεφλάβικ. Η διαμάχη έληξε με την εφαρμογή του νέου Δικαίου της Θάλασσας το 1982, το οποίο καθόρισε τα όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στα 200 ναυτικά μίλια για κάθε παράκτιο κράτος.
Ταξίδι στη Σελήνη: Η πρώτη ταινία επιστημονικής φαντασίας
Η ταινία που περιγράφεις είναι το «Ταξίδι στη Σελήνη» («Le Voyage Dans La Lune»), ένα αριστούργημα του βωβού κινηματογράφου που δημιουργήθηκε από τον Ζορζ Μελιές το 1902. Αυτή η πρωτοποριακή ταινία θεωρείται ως η πρώτη ταινία επιστημονικής φαντασίας στην ιστορία του κινηματογράφου και βασίζεται χαλαρά στα έργα «Από τη Γη στη Σελήνη» του Ιούλιου Βερν και «Άνθρωποι στη Σελήνη» του Χέρμπερτ Γουέλς.
Το «Ταξίδι στη Σελήνη» είναι γνωστό για τις πρωτοποριακές του τεχνικές, όπως τα ειδικά εφέ και το δημιουργικό μοντάζ, τα οποία ο Μελιές χρησιμοποίησε για να δημιουργήσει μαγευτικές εικόνες και σκηνές που ήταν εξαιρετικά καινοτόμες για την εποχή του. Η ταινία ακολουθεί την περιπέτεια έξι αστρονόμων που ταξιδεύουν στη Σελήνη, όπου αντιμετωπίζουν μια σειρά από προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας συνάντησης με εξωγήινα πλάσματα.
Παρά την επιτυχία της ταινίας, ο Μελιές δεν κατάφερε να κερδίσει οικονομικά από αυτήν, ειδικά στην Αμερική, λόγω της πειρατείας που είχε οργανώσει ο Τόμας Έντισον. Αυτή η οικονομική αποτυχία συνέβαλε στη μετέπειτα πτώχευση του Μελιές, ο οποίος, ωστόσο, παραμένει μια εμβληματική φιγούρα στην ιστορία του κινηματογράφου.
Η ταινία ανακαλύφθηκε ξανά το 2002 σε μια αποθήκη στη Γαλλία σε πλήρη έκδοση, επιχρωματισμένη με το χέρι, και αποκαταστάθηκε ώστε να προβληθεί το 2003 στο Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου του Πορντενόνε.
Θάνος Λειβαδίτης
Ο Θάνος Λειβαδίτης (1934-2005) ήταν Έλληνας ηθοποιός, σεναριογράφος και σκηνοθέτης, γνωστός για την πολύπλευρη προσφορά του στον ελληνικό κινηματογράφο και την τηλεόραση. Γεννήθηκε στις 22 Απριλίου 1934 στην Αθήνα και από νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με την υποκριτική και τη συγγραφή.α
Ο Λειβαδίτης σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός στο θέατρο, ενώ σύντομα στράφηκε και στον κινηματογράφο. Είχε μια σημαντική παρουσία στον ελληνικό κινηματογράφο της δεκαετίας του 1960 και του 1970, τόσο ως ηθοποιός όσο και ως σεναριογράφος.
Μερικές από τις πιο γνωστές ταινίες στις οποίες συμμετείχε είτε ως ηθοποιός είτε ως σεναριογράφος είναι:
«Οι ουρανοί είναι δικοί μας» (1953): Μία από τις πρώτες ταινίες στις οποίες συμμετείχε.
«Ο θάνατος θα ξανάρθει» (1961): Μια από τις γνωστότερες ταινίες όπου συνεργάστηκε ως σεναριογράφος.
«Κραυγή» (1964): Σημαντική ταινία για την οποία έγραψε το σενάριο και πρωταγωνίστησε.
Ο Θάνος Λειβαδίτης συνεργάστηκε με πολλούς σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες και ηθοποιούς και άφησε το στίγμα του με το χαρακτηριστικό στιλ του που συνδύαζε το δράμα με την κοινωνική κριτική.
Εκτός από τον κινηματογράφο, ο Λειβαδίτης εργάστηκε και στην τηλεόραση, γράφοντας σενάρια για δημοφιλείς σειρές και ταινίες τηλεόρασης, προσφέροντας έτσι πλούσιο υλικό στον χώρο της ψυχαγωγίας στην Ελλάδα.
Ο Θάνος Λειβαδίτης είχε μια έντονη και παραγωγική ζωή. Πέθανε στις 22 Σεπτεμβρίου 2005 σε ηλικία 71 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα σημαντικό έργο που συνεχίζει να εκτιμάται από το ελληνικό κοινό.
Ο Λειβαδίτης θα μείνει στην ιστορία ως ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς του ελληνικού κινηματογράφου και της τηλεόρασης, με την προσφορά του να αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Άννα Χρυσάφη
Η Άννα Χρυσάφη ήταν μία από τις σημαντικότερες ερμηνεύτριες του κλασικού λαϊκού τραγουδιού στην Ελλάδα. Γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1921 στην Αθήνα, με ρίζες μικρασιατικής καταγωγής. Αρχικά εργάστηκε ως μοδίστρα της υψηλής κοινωνίας της Αθήνας, αλλά η αγάπη της για τη μουσική την οδήγησε στο τραγούδι.
Η καριέρα της Χρυσάφη απογειώθηκε το 1949, όταν τραγούδησε το "Πεταλάκια" του Μανώλη Χιώτη και εμφανίστηκε στην ταβέρνα Ροσινιόλ δίπλα στον Γιώργο Μητσάκη, με τον οποίο συνεργάστηκε για μεγάλο μέρος της δεκαετίας του '50. Ωστόσο, παρά τις επιτυχίες που έκαναν τα τραγούδια της, συχνά δεν είχε την ευκαιρία να τα ηχογραφήσει η ίδια, κάτι που αποτελούσε ένα από τα μεγάλα της παράπονα.
Η Άννα Χρυσάφη ήταν η πρώτη λαϊκή τραγουδίστρια που εμφανίστηκε σε ελληνική ταινία, με την ερμηνεία της στο "Μια γυναίκα, δύο άντρες" του Γιώργου Μητσάκη στην ταινία "Ο Πύργος των Ιπποτών" το 1952. Συνεργάστηκε με σημαντικούς συνθέτες και ερμηνευτές του ρεμπέτικου, όπως ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Μάρκος Βαμβακάρης, η Σωτηρία Μπέλλου, και πολλοί άλλοι.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας της, ερμήνευσε μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια του λαϊκού ρεπερτορίου, όπως τα "Πάρε το δαχτυλίδι μου", "Όπου Γιώργος και μάλαμα", και "Πάλιωσε το σακάκι μου". Συνέχισε να είναι ενεργή στη λαϊκή μουσική σκηνή μέχρι και τη δεκαετία του 1970, ενώ τα τελευταία χρόνια της ζωής της τα πέρασε στους Αγίους Αναργύρους και στην Ανάβυσσο.
Η Άννα Χρυσάφη πέθανε την 1η Σεπτεμβρίου 2013, σε ηλικία 92 ετών, αφήνοντας πίσω της μια σπουδαία κληρονομιά στο ελληνικό λαϊκό τραγούδ